Polityka historyczna

Zapowiedź mojego najnowszego tekstu, który zostanie wkrótce opublikowany:

Planowane przez MEN zmiany programu nauczania historii napotykają na opór wielu przedstawicieli kręgów prawicowo-konserwatywnych. Co więcej, obronę rozbudowanego programu szkolnego w kwestii historii uważają oni za wyraz ich prawicowego czy też konserwatywnego światopoglądu. A sprawa jest trochę bardziej skomplikowana. W końcu idea kształtowania świadomości społecznej poprzez zuniformizowane publiczne szkoły ma oświeceniowy a więc w gruncie rzeczy lewicowy rodowód. Natomiast propagowanie twierdzenia, że w związku z tym historia powinna zostać praktycznie usunięta ze szkół publicznych a najlepiej jeszcze sam obowiązek szkolny, niestety także jest dość problematyczne.

(...) Kwestia programów nauczania historii jest elementem szerzej pojętej polityki historycznej. Na gruncie paradygmatu nowożytnego polityka historyczna w pełni podporządkowana jest koncepcji racji stanu. Jej celem jest wytwarzanie jedności i tożsamości społecznej poprzez tworzenie wspólnej pamięci historycznej jak również wskazywanie na to, kto jest wrogiem a kto przyjacielem (polityka wewnętrzna). Za pomocą polityki historycznej państwo może także mobilizować masy i sterować nimi w określonym kierunku. Polityka historyczna skierowana jest także na zewnątrz, co ściśle związane jest z wytwarzaniem propagandowego wizerunku danego państwa. Zgodnie z paradygmatem nowożytnym  państwo kreuje więc swoją własną rzeczywistość, która musi odpowiadać jego racji stanu. Liczy się tylko techniczna skuteczność. W przypadku takiej koncepcji polityki historycznej, badanie czy też nauczanie historii ma służyć interesom państwa a nie poszukiwaniu prawdy. Koncepcja ta jest nie do pogodzenia z paradygmatem Cywilizacji Łacińskiej, zgodnie z którym zadaniem nauki jest poszukiwanie prawdy a nie służenie doraźnym interesom politycznym. Ten drugi paradygmat wymaga daleko posuniętego oddzielenia nauki od polityki, i przede wszystkim, decentralizacji prowadzenia badań naukowych. Mając to na uwadze, konserwatyści powinni w gruncie rzeczy dążyć do daleko posuniętej rezygnacji z tego, by państwo mieszało się w sferę prowadzenia badań historycznych jak i nauczania historii. Tutaj jednak pojawia się pewien problem. A polega on na tym, że państwo, które zdecyduje się na „opcję łacińską” stanie się praktycznie bezbronne w stosunku do państw, które obrały „opcję nowożytną”. Te drugie mogą bowiem celowo prowadzić taką politykę historyczną, której celem będzie osłabienie pierwszego państwa.